Kandaki glukoz, insülin sayesinde hücrelerin içine girebilir ve enerji elde etmek için kullanılır.Metabolizmada önemli yeri vardır.
Pankreas yeterince insülin yapamadığında vücudumuz glukozu kullanamaz ve kandaki bu glukoz, yani şeker giderek yükselir.Bu durumun yol açtığı rahatsızlığa şeker hastalığı (DM TIP1- İnsuline bağımlı diyabet) diyoruz. İnsulin salınımı yeterli olup,insulin direnci yükselirse ve uzun süre bu durum devam ederse ,
DM TIP 2 -İnsuline bağımsız diyabet ortaya çıkar ;
Şeker Hastalığı Riski Kimlerde Daha Fazladır?
Herkeste, her yerde, her yaşta şeker hastalığı teşhis edilebilir.
- Ailesinde şeker hastalığı olanlar,
- Şişman kişiler,
- 4 kg'dan daha ağır bebek doğuran kadınlar ve bebeklerde kilo fazlası diyabet riski taşır;
- Stres altında yaşayan kişilerde şeker hastalığı görülme riski daha yüksektir.
- Ayrıca pankreasın kronik iltihabı, pankreas tümörleri ve ameliyatları;
- Hipertiroidi, Akromegali gibi bazı hormon hastalıkları tip 2 diyabete yol açabilir.
Şeker hastalığının Belirtileri ve Tanısı
- Sık idrara çıkma,
- Ağız kuruluğu,
- Çok su içme,
- Aşırı yeme isteği;
- Cilt yaralarının geç iyileşmesi,
- Kuru ve kaşıntılı bir cilt,
- Bazı kimselerde sık sık fronkül-çiban gibi enfekte yaralar;
- Sık sık infeksiyon gelişmesi
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma görülür.
- Ancak bu belirtiler zaman içinde yavaş yavaş ortaya çıkar.
Bir kişinin şeker hastası olup olmadığı açlık kan şekeri(AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi(OGTT) yapılarak saptanır.Son dönemlerde HBA1C değeri ve İnsulin direnci bir çok merkezlerde önemli tetkik olarak yapılmaktadır.
AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker(pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması şeker hastalığının varlığını gösterir.OGTT'de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir.İkinici saat kan şekeri ölçümü 145-195 mg/dl ise gizli şeker,
200 mg/dl veya daha yüksek ise şeker hastalığı tanısı konulur.
Gizli Şeker (Pre-diyabet) Nedir? Gizli Şeker Belirtileri ?
Eğer bir kişinin kan şekeri düzeyi normalden yüksek olmasına karşın şeker hastalığı tanısı koymaya yeterli yükseklikte değilse gizli şeker belirtisi göstermektedir ve bu durumda kişi gizli şeker hastası olarak tanımlanır. Bazı çalışmalar gizli şekerli çoğu kişide 10 yıl içinde Tip 2 diyabet geliştiğini saptamıştır. Yani gizli şeker Tip 2 diyabete adaylık durumudur.
Gizli şekerli kişilerde kalp ve damar hastalığı riski kan şekeri normal olan bireylere kıyasla 1.5 kat daha fazladır. Şeker hastalarında ise 2-4 kat fazladır.
Şeker Hastalığından Kurtulmak İçin Ne Yapılmalı ?
- Hekiminizin diyet, egzersiz ve ilaç önerilerini aynen uygulayın.
- Kan şekeri düzeyinizi düzenli olarak ölçün veya ölçtürün ve kaydedin.
- Sigara içiyorsanız bırakın.
- Şeker hastalığının uzun dönemde ortaya çıkan komplikasyonları konusunda mümkün olduğunca fazlaca bilgi edinin.
- Sık sık tansiyonunuzu kontrol edin; yüksekse düşürmek için ne yapmanız gerektiğini öğrenin ve verilen tedaviyi aynen uygulayın.
- Her yıl bir göz muayenesinden geçin.
- Böbrek hasarına ait belirtiler açısından kanınızda ve idrarınızda gerekli testleri yaptırın. Sonuçların ne anlama geldiğini, böbreklerinizi korumak için neler yapmanız gerektiğini öğrenin.
- Kan yağlarınızı ölçtürün; yüksekse nasıl düşürüleceğini öğrenin ve verilen diyet, egzersiz ve tedaviyi aynen uygulayın.
- Sinir hasarına ait yakınmalar (el ve ayaklarda karıncalanma ve yanma hissi, his azalması gibi) varsa, doktorunuza mutlak söyleyin.
- Ayaklarınızı ve derinizi her gün kontrol edin. Ayakkabılarınızı geniş ve yumusak derili ayakkabılardan seçin tırnaklan uzun ve düz kesin. Herhangi bir sorun varsa, hemen tedavi edilmesini sağlayın.
- Gebe iseniz veya gebe kalmayı planlıyorsanız hemen doktorunuzu görün. Kan şekerinizin gebelik öncesinde ve sırasında normale yakın değerlerde devam ettirilmesi hem sizin, hem de bebeğinizin karşılaşabileceği riskleri azaltır.
- Diyabet olan hastaların kesinlikle bu hastalık hakkında şahsı bakımları ve ilaç -diyet kullanımı hakkında biligileri olması gerekiyor,
- Diyabet hastalığı tedavi ile kontrol altına alına bilen hastalıktır ,en önemlisi diyabetin hedef organlarını korumaktır ,yani komplikasyonları önlemektir.Bu konuda en önemli sorumluluk doktor-hasta -diyabet hemşiresi üç lüsünün ortak çalışması sonucu komplikasyonların gelişmesi engellene bilmektedir,
- Türkiye de toplumun %10 DM tedavis alıyor ,bu da yıllık Sağık giderinin ¼ ne eşdeğerdir.
Diyabet Hastalarımızın Dikkat Edeceği Hususlar
. Ayak Bakımı
. Ağız Hijyeni ve Diş Bakımı
. Genital Hijyeni
. Beslenme kadar önemlidir.
